[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Kroni-NoT wielkopolska (a przynajmniej jakaś jej pierwotna redakcja) swoją opowieść o
czasach Bolesława II i jego sporze z biskupem oparła przede wszystkim właśnie na
Kronice Kadłubka i żywotach świętego Stanisława, rozwijając bądz skracając
poszczególne wątki. Pojawił się też w niej nowy motyw zohydzający króTa -zabój-cę".
Kronikarz, powołując się na opinię nie wymienionych z imienia osób, pomówił
Bolesława o zboczenie seksualne, ściślej sodomię, aczkolwiek zaraz zastrzegł się,
że ufać raczej należy innym pisarzom, którzy uważają, że nie było to prawdą. Być
może, że wątek ten opiera się na dowolnej interpretacji jednego niejasnego zdania
%7ływota mniejszego świętego Stanisława. Bardzo szeroko rozwinął ten motyw w XV
wieku znakomity historykQinJDÅ‚ugosz_«A-sMroich Rocznikach czyli kronikach
stawnego królestwa polskiego oraz w nowym %7ływocie świętego Stanislawa, przypisując
Bolesławowi uprawianie sodomn) podczas siedmioletniego pobytu Polaków na Rusi.
Niezależnie od tego początki zatargów między królem i biskupem autor uzasadnia
upomnieniami, jakie Stanisław miał kierować pod adresem Szczodrego za
cudzołóstwo i porwanie Krystyny, żony rycerza Mścisława, co miało wywołać oburzenie
dumnego władcy. Na tym tle pisarz szeroko rozbudował opowieść o procesie o wieś
Piotrawin, występującą już w pierwszych żywotach. Nie ma potrzeby dodawać, że
historia Krystyny i sprawa cudzołóstwa króla są wymy-
95
słem Długosza, który dla tych wątków nie mógł znalezć podstawy w całej znanej mu
wcześniejszej tradycji pisanej. Niemniej podkreślić trzeba, że nawet ten autor, którego
dzieło należy do czołowych osiągnięć historiografii europejskiej XV wieku, znając
dokładnie Kronikę Anonima Galia, w opisie konfliktu ani jednym słowem nie nawiązał do
jego relacji, pomijając ją całkowitym milczeniem. Na Janie Długoszu kończą się
średniowieczne relacje
0 sprawie świętego Stanisława". Przegląd wszystkich kolejnych zródeł, które mniej lub
bardziej dokładnie opisują ją, prowadzić musi do jedynie zasadnego wniosku, o
którym już wspomniałem, że poza samą datą roczną konfliktu, zanotowaną przez różne
polskie roczniki, tylko dwa teksty mog§ stać jsiÄ™^ podstawÄ… analizy naukowej dla
rekonstrukcji przebiegu wypadków w 1079 r.: Kronika Anonima Galia i Kronika Mistrza
Wincentego. Wszelka interpretacja samych tekstów zródłowych jest możliwa dopiero
po dokonaniu oceny stopnia wiarygodności przekazów, stanowiących podstawę tej
analizy. W ocenie wiarygodności, obok wielu innych kwestii szczegółowych,
któreliistoryk musi sobie wyjaśnić, zasadnicze znaczenie ma ustalenie miejsca
1 czasu powstania zródła oraz określenie ogólnej jego wiarygodności, czyli stopnia
zaufania do przekazywanych przez nie informacji. Nie wchodząc w wiele problemów
szczegółowych, zajmiemy się przeto bliżej obu głównymi przekazami i ich autorami.
Pierwsza Kronika polska jest dziełem nie znanego z imienia mnicha benedyktyńskiego,
który prawdopodobnie przybył z prowansalskiego klasztoru w Saint Gilles w 1091 r. do
nowo założonej jego filii w Samo-gyvar na Węgrzech i stamtąd, około 1106-^1107 r.,
przyjechał do Polski na dwór Bolesława Krzywouste-go. Wiele wskazuje na to, że nie
miał on tutaj żadnej
96
oficjalnej funkcji i że jedynym jego zadaniem miało być napisanie kroniki, czy raczej
biografii Krzywoustego, chociaż liczni badacze wiążą go z kapellą bądz z kancelarią
książęcą. Kronika pisana była głównie w Krakowie i tamtejsze środowisko, przede
wszystkim dworskie, stanowiło dla kronikarza podstawowe zródło informacji o
przeszłości, chociaż nie jest wykluczone, że bywał on i w północnych częściach kraju,
sądząc po szczegółowych wiadomościach, jakie miał o walkach Bolesława
Krzywoustego z Pomorzanami. Dzieło Anonima Galia, bo takie miano nadano w naszej
historiografii anonimowemu przybyszowi z odległej Prowansji, .nawiązując do kraju jego
pochodzenia, powstało w la-jach llOTjulUg. Składa się ono z trzech ksiąg, z których
pierwsza stanowi tło historyczne traktujące o dziejach dynastii piastowskiej, począwszy
od ich legendarnych początków aż do momentu narodzin właściwego bohatera Kroniki
Bolesława Krzywoustego w 1085 r. Księga druga zawiera opis młodości tego
księcia, a księga trzecia przedstawia pierwsze lata jego samodzielnych rządów,
kończąc się nagle w toku relacji o wypadkach z połowy 1113 r. Wydaje się, że pierwsza
księga pisana była w latach 1107 1108, po czym kronikarz przerwał pracę na jakiś
czas i następnie podjął ją ponownie. Dla nas istotna jest pierwsza księga. W niej [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl exclamation.htw.pl
Kroni-NoT wielkopolska (a przynajmniej jakaś jej pierwotna redakcja) swoją opowieść o
czasach Bolesława II i jego sporze z biskupem oparła przede wszystkim właśnie na
Kronice Kadłubka i żywotach świętego Stanisława, rozwijając bądz skracając
poszczególne wątki. Pojawił się też w niej nowy motyw zohydzający króTa -zabój-cę".
Kronikarz, powołując się na opinię nie wymienionych z imienia osób, pomówił
Bolesława o zboczenie seksualne, ściślej sodomię, aczkolwiek zaraz zastrzegł się,
że ufać raczej należy innym pisarzom, którzy uważają, że nie było to prawdą. Być
może, że wątek ten opiera się na dowolnej interpretacji jednego niejasnego zdania
%7ływota mniejszego świętego Stanisława. Bardzo szeroko rozwinął ten motyw w XV
wieku znakomity historykQinJDÅ‚ugosz_«A-sMroich Rocznikach czyli kronikach
stawnego królestwa polskiego oraz w nowym %7ływocie świętego Stanislawa, przypisując
Bolesławowi uprawianie sodomn) podczas siedmioletniego pobytu Polaków na Rusi.
Niezależnie od tego początki zatargów między królem i biskupem autor uzasadnia
upomnieniami, jakie Stanisław miał kierować pod adresem Szczodrego za
cudzołóstwo i porwanie Krystyny, żony rycerza Mścisława, co miało wywołać oburzenie
dumnego władcy. Na tym tle pisarz szeroko rozbudował opowieść o procesie o wieś
Piotrawin, występującą już w pierwszych żywotach. Nie ma potrzeby dodawać, że
historia Krystyny i sprawa cudzołóstwa króla są wymy-
95
słem Długosza, który dla tych wątków nie mógł znalezć podstawy w całej znanej mu
wcześniejszej tradycji pisanej. Niemniej podkreślić trzeba, że nawet ten autor, którego
dzieło należy do czołowych osiągnięć historiografii europejskiej XV wieku, znając
dokładnie Kronikę Anonima Galia, w opisie konfliktu ani jednym słowem nie nawiązał do
jego relacji, pomijając ją całkowitym milczeniem. Na Janie Długoszu kończą się
średniowieczne relacje
0 sprawie świętego Stanisława". Przegląd wszystkich kolejnych zródeł, które mniej lub
bardziej dokładnie opisują ją, prowadzić musi do jedynie zasadnego wniosku, o
którym już wspomniałem, że poza samą datą roczną konfliktu, zanotowaną przez różne
polskie roczniki, tylko dwa teksty mog§ stać jsiÄ™^ podstawÄ… analizy naukowej dla
rekonstrukcji przebiegu wypadków w 1079 r.: Kronika Anonima Galia i Kronika Mistrza
Wincentego. Wszelka interpretacja samych tekstów zródłowych jest możliwa dopiero
po dokonaniu oceny stopnia wiarygodności przekazów, stanowiących podstawę tej
analizy. W ocenie wiarygodności, obok wielu innych kwestii szczegółowych,
któreliistoryk musi sobie wyjaśnić, zasadnicze znaczenie ma ustalenie miejsca
1 czasu powstania zródła oraz określenie ogólnej jego wiarygodności, czyli stopnia
zaufania do przekazywanych przez nie informacji. Nie wchodząc w wiele problemów
szczegółowych, zajmiemy się przeto bliżej obu głównymi przekazami i ich autorami.
Pierwsza Kronika polska jest dziełem nie znanego z imienia mnicha benedyktyńskiego,
który prawdopodobnie przybył z prowansalskiego klasztoru w Saint Gilles w 1091 r. do
nowo założonej jego filii w Samo-gyvar na Węgrzech i stamtąd, około 1106-^1107 r.,
przyjechał do Polski na dwór Bolesława Krzywouste-go. Wiele wskazuje na to, że nie
miał on tutaj żadnej
96
oficjalnej funkcji i że jedynym jego zadaniem miało być napisanie kroniki, czy raczej
biografii Krzywoustego, chociaż liczni badacze wiążą go z kapellą bądz z kancelarią
książęcą. Kronika pisana była głównie w Krakowie i tamtejsze środowisko, przede
wszystkim dworskie, stanowiło dla kronikarza podstawowe zródło informacji o
przeszłości, chociaż nie jest wykluczone, że bywał on i w północnych częściach kraju,
sądząc po szczegółowych wiadomościach, jakie miał o walkach Bolesława
Krzywoustego z Pomorzanami. Dzieło Anonima Galia, bo takie miano nadano w naszej
historiografii anonimowemu przybyszowi z odległej Prowansji, .nawiązując do kraju jego
pochodzenia, powstało w la-jach llOTjulUg. Składa się ono z trzech ksiąg, z których
pierwsza stanowi tło historyczne traktujące o dziejach dynastii piastowskiej, począwszy
od ich legendarnych początków aż do momentu narodzin właściwego bohatera Kroniki
Bolesława Krzywoustego w 1085 r. Księga druga zawiera opis młodości tego
księcia, a księga trzecia przedstawia pierwsze lata jego samodzielnych rządów,
kończąc się nagle w toku relacji o wypadkach z połowy 1113 r. Wydaje się, że pierwsza
księga pisana była w latach 1107 1108, po czym kronikarz przerwał pracę na jakiś
czas i następnie podjął ją ponownie. Dla nas istotna jest pierwsza księga. W niej [ Pobierz całość w formacie PDF ]