[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Konrada Mazowieckiego, król polski 1320 1333, który zjednoczył wiele ziem polskich po rozbiciu
dzielnicowym. W skład państwa Aokietka weszły w wyniku ostatecznym: Wielkopolska, Małopolska,
Kujawy, ziemia sieradzka i łęczycka.
27
jubileuszu rok 1300 jako rok jubileuszowy obchodzony był przez świat chrześcijański uroczyście.
Rzym ustanowił nawet specjalny odpust dla wiernych.
28
Wacław III syn Wacława II. W chwili śmierci ojca miał lat 16, panował tylko rok. Wygasła na nim
dynastia Przemyślidów.
29
Jana Muskaty przychylność" tego biskupa, zniemczonego Zlązaka, dla Aokietka trwała bardzo
krótko. Muskata, wróg polskości, ciążący zdecydowanie ku Niemcom, był jego zajadłym wrogiem.
Popierał czeskie rządy w Małopolsce, był kapelanem Wacława II i pod naciskiem czeskim został wybrany
biskupem. Długotrwałe walki i procesy z Aokietkiem zakończyły się porażką Muskaty.
30
wójta Alberta zrazu przyjazny Aokietkowi, pózniej przywódca buntu niemieckiego mieszczaństwa
przeciw niemu w r. 1311. 31 Albert, król rzymski Albert Habsburg.
32
Filipa, króla Francji Filip Piękny (1268 1314), upamiętniony w historii szczególnie radykalnymi
posunięciami politycznymi. Poza wygnaniem w ciągu jednego dnia %7łydów, wytoczył proces o herezję
rycerskiemu zakonowi templariuszy i skonfiskował ich ogromny majątek.
33
Po odparciu... w wyniku zajęcia Pomorza przez margrabiego brandenburskiego, Waldemara, Aokietek
zdecydował się wezwać na pomoc Krzyżaków. Posunięcie to okazało się zgubne w skutkach.
34
kto inny Wielkopolską rządził do r. 1309 wróg Aokietka, książę głogowski Henryk, który
również rościł sobie prawa do rządów w Polsce i tytułował się dziedzicem królestwa polskiego";
po nim panami Wielkopolski byli jego synowie. Dopiero w dokumencie z r. 1313 Aokietek nazwał
się księciem tej dzielnicy.
35
w sam dzień św. Dominika 4 VIII; data błędna: Krzyżacy dopiero we wrześniu mogli
być w Gdańsku, a rzez nastąpiła 13 listopada.
36
Por. opis rzezi gdańskiej w Kronice Oliwskiej Starszej, s. 113.
37
księżna Jadwiga córka Bolesława Pobożnego.
38
zbiorem ustaw por. przyp. l do Kroniki Krakowskiej.
39
niesłusznego obwinienia... fakt zdrady Muskaty i jego szkodliwości dla interesów polskich był tak
oczywisty, że tylko troska o dobre imię dygnitarza Kościoła mogła dyktować Długoszowi tę próbę obrony
biskupa.
40
dla których z powodu których.
41
Bolesławem, książęciem opolskim w gruncie rzeczy opolski książę sięgał po Kraków nie dla siebie,
ale zapewne dla kogoś znacznie potężniejszego Jana Luksemburskiego, króla Czech.
42
w uroczystość Podwyższenia Krzyża 14 września.
43
Karol, król węgierski... Karol Robert I Andegaweński, panował 1308 1342, poślubił Elżbietę
Aokietkównę; por. przyp. 2 do Kroniki Janka z Czarnkowa.
44
tej zbrodni może była to plotka o przyczynach zajść w Budzie, ukuta w Malborku lub Wiedniu, by
możliwie najbardziej psuć opinię Kazimierzowi Wielkiemu. Kroniki węgierskie nie potwierdzają
wiadomości o uwiedzeniu Klary, a stanowisko samego Długosza nie jest tu jednoznaczne.
45
słuszną poniósł karę o Wernerze von Orseln por. Kronika Oliwska s. 115.
46
zastanowiwszy się zatrzymawszy.
47
do mego czasu żyjących, którzy się w tej bitwie znajdowali informacja brzmi mało prawdopodobnie,
zważywszy, że dotyczy wydarzeń sprzed lat prawie 150, a rozgrywających się na przeszło 80 lat przed
urodzeniem kronikarza.
48
Kazimierz II, król Polski, miasto Kazimierz założył Długosz nazywa Kazimierza Wielkiego
Kazimierzem II, co jest o tyle nieścisłe, że jako panujący o tym imieniu był w Polsce trzecim (poprzedzili
go Kazimierz I Odnowiciel i Kazimierz II Sprawiedliwy), natomiast jako władca koronowany był
pierwszym. Miasto Kazimierz por. przyp. 3 do Kroniki Krakowskiej.
49
Wielka zaraza morowa słynna czarna śmierć" w r. 1348 nawiedziła całą Europę zabierając prawie
połowę ludności.
50
żoną Adelajdą Adelajda, córka landgrafa heskiego, Henryka II, oddalona przez króla, ponieważ nie
dała mu potomstwa. W r. 1356 opuściła Polskę.
51
Rokiczaną Krystyna Rokiczana, wdowa po rajcy praskim Mikołaju. Król poślubił ją potajemnie (nie
miał rozwodu z Adelajdą) i przywiózł do Polski.
52
%7łydówkę... Esterę rzekomo wywodziła się z %7łydów krakowskich. Nie jest jednak poświadczone
istnienie ani jej, ani jej potomstwa z Kazimierzem.
53
Po klęsce wołoskiej wyprawa zorganizowana na Mołdawię w r. 1359 skończyła się utratą kilku
oddziałów, które wpadły w zasadzkę.
54
poczęła była... dogmat o Niepokalanym Poczęciu ustanowiony został dopiero w r. 1854. Ale
kwestionowanie niepokalanego poczęcia Marii od wczesnego średniowiecza oceniane było przez Kościół
jako herezja.
55
wszechnicę naukową akt erekcyjny Uniwersytetu Kazimierzowskiego wydany został w roku 1364.
Uniwersytet nazwano tam nauk przemożnych perłą": Niechaj otworzy się orzezwiające zródło, a z jego
pełni niech czerpią wszyscy naukami napoić się pragnący." 56 gody weselne w Krakowie Długoszowi
połączyły się tu dwie uroczystości z dwóch kolejnych lat: zaślubiny księżniczki pomorskiej, Elżbiety,
wnuczki Kazimierza Wielkiego, z królem Czech i cesarzem rzymskim Karolem IV w r. 1363 i zjazd
monarchów w Krakowie w r. 1364. Por. przyp. 6 do Kroniki Krakowskiej.
57
podziękowawszy... serdeczniej małżeństwo to z punktu widzenia interesów polskich było
niepomyślne. Karol, spowinowacając się z rodziną książąt wołogoskich na Pomorzu, utwierdzał swoje
wpływy w Brandenburgii i u ujść Odry.
58
Jadwiga, córka Ludwika córka Ludwika Węgierskiego i Elżbiety Bośniaczki (por. przyp. 2 do
Kroniki Janka z Czarnkowa). Zmarła 1399.
59
Wilhelm, książę Austrii Wilhelm Habsburg. Po nieudanej wyprawie krakowskiej powrócił do
Wiednia w marcu 1386 r.
60
Dobieslaw z Kurozwęk zwolennik i pózniejszy doradca Jagiełły.
61
z Jagiełłą Władysław Jagiełło (ok. 1351 1434), syn Olgierda i księżniczki twerskiej, Julianny.
62
Gniewosz z Dalewic początkowo stronnik Wilhelma, pózniej stał się zaufanym Jagiełły. Zmarł w
1406 jako kasztelan sandomierski.
63
Dymitr z Goraja (1340 1400) podskarbi i notariusz królewski, Rusin z pochodzenia, wierny
Kazimierzowi Wielkiemu i Jadwidze, w której widział dzięki dziedzictwu krwi piastowskiej
naturalną spadkobierczynię Kazimierza Wielkiego.
64
Spytko z Melsztyna wierny stronnik Jadwigi, możny pan dzierżący jako lenno litewskie zachodnie
Podole. Zginął w bitwie z Tatarami nad Wrskłą 12 sierpnia 1399 r.
65
Witolda, Borysa i Zwidrygiełłę Witold (ok. 1352 1430), w. książę litewski, syn Kiejstuta,
stryjeczny brat Jagiełły; Zwidrygiełło (ok. 1370 1452), rodzony brat Jagiełły, syn Olgierda i księżniczki
twerskiej, Julianny; Borys, postać nie wyjaśniona bliżej, może książę Borys suzdalski, szwagier Jagiełły.
66
Jaśka z Tęczyna kasztelan wojnicki, członek rodziny Tęczyńskich, która w wiekach następnych
doszła do wielkiego znaczenia w Polsce.
67
dla braci słowiańskich kościół obrządku słowiańskiego i klasztor benedyktynów słowiańskich
używających języka rodzimego w liturgii wedle obrządku rzymskiego.
68
objawień św. Brygitty Brygitta (1303 1373), wdowa po księciu szwedzkim, kanonizowana.
69
Aleksandra... Anny... Jadwigi imię Aleksander było drugim imieniem Witolda; Anna Cylejska, druga
żona Jagiełły, była wnuczką Kazimierza Wielkiego (por. przyp. 4 do Kroniki Janka z Czarnkowa). Córka z
tego małżeństwa zmarła młodo. Istniały pogłoski, że otruła ją czwarta żona Jagiełły, Sonka. Długosz nie [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl exclamation.htw.pl
Konrada Mazowieckiego, król polski 1320 1333, który zjednoczył wiele ziem polskich po rozbiciu
dzielnicowym. W skład państwa Aokietka weszły w wyniku ostatecznym: Wielkopolska, Małopolska,
Kujawy, ziemia sieradzka i łęczycka.
27
jubileuszu rok 1300 jako rok jubileuszowy obchodzony był przez świat chrześcijański uroczyście.
Rzym ustanowił nawet specjalny odpust dla wiernych.
28
Wacław III syn Wacława II. W chwili śmierci ojca miał lat 16, panował tylko rok. Wygasła na nim
dynastia Przemyślidów.
29
Jana Muskaty przychylność" tego biskupa, zniemczonego Zlązaka, dla Aokietka trwała bardzo
krótko. Muskata, wróg polskości, ciążący zdecydowanie ku Niemcom, był jego zajadłym wrogiem.
Popierał czeskie rządy w Małopolsce, był kapelanem Wacława II i pod naciskiem czeskim został wybrany
biskupem. Długotrwałe walki i procesy z Aokietkiem zakończyły się porażką Muskaty.
30
wójta Alberta zrazu przyjazny Aokietkowi, pózniej przywódca buntu niemieckiego mieszczaństwa
przeciw niemu w r. 1311. 31 Albert, król rzymski Albert Habsburg.
32
Filipa, króla Francji Filip Piękny (1268 1314), upamiętniony w historii szczególnie radykalnymi
posunięciami politycznymi. Poza wygnaniem w ciągu jednego dnia %7łydów, wytoczył proces o herezję
rycerskiemu zakonowi templariuszy i skonfiskował ich ogromny majątek.
33
Po odparciu... w wyniku zajęcia Pomorza przez margrabiego brandenburskiego, Waldemara, Aokietek
zdecydował się wezwać na pomoc Krzyżaków. Posunięcie to okazało się zgubne w skutkach.
34
kto inny Wielkopolską rządził do r. 1309 wróg Aokietka, książę głogowski Henryk, który
również rościł sobie prawa do rządów w Polsce i tytułował się dziedzicem królestwa polskiego";
po nim panami Wielkopolski byli jego synowie. Dopiero w dokumencie z r. 1313 Aokietek nazwał
się księciem tej dzielnicy.
35
w sam dzień św. Dominika 4 VIII; data błędna: Krzyżacy dopiero we wrześniu mogli
być w Gdańsku, a rzez nastąpiła 13 listopada.
36
Por. opis rzezi gdańskiej w Kronice Oliwskiej Starszej, s. 113.
37
księżna Jadwiga córka Bolesława Pobożnego.
38
zbiorem ustaw por. przyp. l do Kroniki Krakowskiej.
39
niesłusznego obwinienia... fakt zdrady Muskaty i jego szkodliwości dla interesów polskich był tak
oczywisty, że tylko troska o dobre imię dygnitarza Kościoła mogła dyktować Długoszowi tę próbę obrony
biskupa.
40
dla których z powodu których.
41
Bolesławem, książęciem opolskim w gruncie rzeczy opolski książę sięgał po Kraków nie dla siebie,
ale zapewne dla kogoś znacznie potężniejszego Jana Luksemburskiego, króla Czech.
42
w uroczystość Podwyższenia Krzyża 14 września.
43
Karol, król węgierski... Karol Robert I Andegaweński, panował 1308 1342, poślubił Elżbietę
Aokietkównę; por. przyp. 2 do Kroniki Janka z Czarnkowa.
44
tej zbrodni może była to plotka o przyczynach zajść w Budzie, ukuta w Malborku lub Wiedniu, by
możliwie najbardziej psuć opinię Kazimierzowi Wielkiemu. Kroniki węgierskie nie potwierdzają
wiadomości o uwiedzeniu Klary, a stanowisko samego Długosza nie jest tu jednoznaczne.
45
słuszną poniósł karę o Wernerze von Orseln por. Kronika Oliwska s. 115.
46
zastanowiwszy się zatrzymawszy.
47
do mego czasu żyjących, którzy się w tej bitwie znajdowali informacja brzmi mało prawdopodobnie,
zważywszy, że dotyczy wydarzeń sprzed lat prawie 150, a rozgrywających się na przeszło 80 lat przed
urodzeniem kronikarza.
48
Kazimierz II, król Polski, miasto Kazimierz założył Długosz nazywa Kazimierza Wielkiego
Kazimierzem II, co jest o tyle nieścisłe, że jako panujący o tym imieniu był w Polsce trzecim (poprzedzili
go Kazimierz I Odnowiciel i Kazimierz II Sprawiedliwy), natomiast jako władca koronowany był
pierwszym. Miasto Kazimierz por. przyp. 3 do Kroniki Krakowskiej.
49
Wielka zaraza morowa słynna czarna śmierć" w r. 1348 nawiedziła całą Europę zabierając prawie
połowę ludności.
50
żoną Adelajdą Adelajda, córka landgrafa heskiego, Henryka II, oddalona przez króla, ponieważ nie
dała mu potomstwa. W r. 1356 opuściła Polskę.
51
Rokiczaną Krystyna Rokiczana, wdowa po rajcy praskim Mikołaju. Król poślubił ją potajemnie (nie
miał rozwodu z Adelajdą) i przywiózł do Polski.
52
%7łydówkę... Esterę rzekomo wywodziła się z %7łydów krakowskich. Nie jest jednak poświadczone
istnienie ani jej, ani jej potomstwa z Kazimierzem.
53
Po klęsce wołoskiej wyprawa zorganizowana na Mołdawię w r. 1359 skończyła się utratą kilku
oddziałów, które wpadły w zasadzkę.
54
poczęła była... dogmat o Niepokalanym Poczęciu ustanowiony został dopiero w r. 1854. Ale
kwestionowanie niepokalanego poczęcia Marii od wczesnego średniowiecza oceniane było przez Kościół
jako herezja.
55
wszechnicę naukową akt erekcyjny Uniwersytetu Kazimierzowskiego wydany został w roku 1364.
Uniwersytet nazwano tam nauk przemożnych perłą": Niechaj otworzy się orzezwiające zródło, a z jego
pełni niech czerpią wszyscy naukami napoić się pragnący." 56 gody weselne w Krakowie Długoszowi
połączyły się tu dwie uroczystości z dwóch kolejnych lat: zaślubiny księżniczki pomorskiej, Elżbiety,
wnuczki Kazimierza Wielkiego, z królem Czech i cesarzem rzymskim Karolem IV w r. 1363 i zjazd
monarchów w Krakowie w r. 1364. Por. przyp. 6 do Kroniki Krakowskiej.
57
podziękowawszy... serdeczniej małżeństwo to z punktu widzenia interesów polskich było
niepomyślne. Karol, spowinowacając się z rodziną książąt wołogoskich na Pomorzu, utwierdzał swoje
wpływy w Brandenburgii i u ujść Odry.
58
Jadwiga, córka Ludwika córka Ludwika Węgierskiego i Elżbiety Bośniaczki (por. przyp. 2 do
Kroniki Janka z Czarnkowa). Zmarła 1399.
59
Wilhelm, książę Austrii Wilhelm Habsburg. Po nieudanej wyprawie krakowskiej powrócił do
Wiednia w marcu 1386 r.
60
Dobieslaw z Kurozwęk zwolennik i pózniejszy doradca Jagiełły.
61
z Jagiełłą Władysław Jagiełło (ok. 1351 1434), syn Olgierda i księżniczki twerskiej, Julianny.
62
Gniewosz z Dalewic początkowo stronnik Wilhelma, pózniej stał się zaufanym Jagiełły. Zmarł w
1406 jako kasztelan sandomierski.
63
Dymitr z Goraja (1340 1400) podskarbi i notariusz królewski, Rusin z pochodzenia, wierny
Kazimierzowi Wielkiemu i Jadwidze, w której widział dzięki dziedzictwu krwi piastowskiej
naturalną spadkobierczynię Kazimierza Wielkiego.
64
Spytko z Melsztyna wierny stronnik Jadwigi, możny pan dzierżący jako lenno litewskie zachodnie
Podole. Zginął w bitwie z Tatarami nad Wrskłą 12 sierpnia 1399 r.
65
Witolda, Borysa i Zwidrygiełłę Witold (ok. 1352 1430), w. książę litewski, syn Kiejstuta,
stryjeczny brat Jagiełły; Zwidrygiełło (ok. 1370 1452), rodzony brat Jagiełły, syn Olgierda i księżniczki
twerskiej, Julianny; Borys, postać nie wyjaśniona bliżej, może książę Borys suzdalski, szwagier Jagiełły.
66
Jaśka z Tęczyna kasztelan wojnicki, członek rodziny Tęczyńskich, która w wiekach następnych
doszła do wielkiego znaczenia w Polsce.
67
dla braci słowiańskich kościół obrządku słowiańskiego i klasztor benedyktynów słowiańskich
używających języka rodzimego w liturgii wedle obrządku rzymskiego.
68
objawień św. Brygitty Brygitta (1303 1373), wdowa po księciu szwedzkim, kanonizowana.
69
Aleksandra... Anny... Jadwigi imię Aleksander było drugim imieniem Witolda; Anna Cylejska, druga
żona Jagiełły, była wnuczką Kazimierza Wielkiego (por. przyp. 4 do Kroniki Janka z Czarnkowa). Córka z
tego małżeństwa zmarła młodo. Istniały pogłoski, że otruła ją czwarta żona Jagiełły, Sonka. Długosz nie [ Pobierz całość w formacie PDF ]